7 januari Driekoningen
De Wijzen uit het Oosten vinden vandaag de pasgeboren Koning. ‘Wijzen’ worden ze genoemd door Mattheüs. Wat is dat voor een wijsheid die hen bij het Kind brengt? En willen ze ons daar ook iets van leren? Zoals zij drie geschenken meebrachten voor het Kind, zo gaan wij drie aspecten van hun wijsheid bekijken.
Ten eerste: misschien zijn ze wijs omdat ze verstand hebben van de sterren. We hebben de laatste tijd weinig gelegenheid gehad om de sterrenhemel te zien met al die bewolking en regen. Maar het zou een spreuk van Salomo kunnen zijn: ‘Kijk naar de sterren en word wijs’. Als je door de dag heen druk bezig bent geweest met allemaal belangrijke dingen, en dan ’s avonds naar buiten gaat en omhoog kijkt, naar de hoge hemel met al die fonkelende lichtjes, dan komt er een rust en een relativering van de dagelijkse zorgen. Je staat klein en verwonderd onder die verre sterren die schenen en blijven schijnen, ver voorbij ons begrip van tijd.
Maar is dat de wijsheid van de Wijzen uit het Oosten? Hun wijsheid is meer dan dat. Zij zien ‘zijn ster’, de ster van de Koning van de Joden. Ze zien aan de hemel een bijzondere ster en ze herkennen hem als de ster die opkomt uit Jakob, zoals Bileam profeteerde; als de stralende morgenster, zoals Christus zichzelf zal noemen in de Openbaring aan Johannes, ook al kenden ze die teksten niet. Het is een wijsheid die open staat om de Koning te herkennen in een ster, om Hem te herkennen en op weg te gaan.
De tweede vorm van wijsheid is hun gebrek aan eigenwijsheid. Ze vertrouwen niet op zichzelf, maar geven zich over aan de ster, die hen verder roept, buiten wat ze zichzelf kunnen voorstellen. Het zou logisch zijn dat de Koning der Joden geboren is in het paleis in Jeruzalem, en daar gaan ze dan ook allereerst naartoe. Maar Hij is er niet. Ze worden naar Bethlehem gestuurd en ze zien weer de ster die voor hen uitgaat. Vervuld van overgrote vreugde trekken ze verder om het Kind te zoeken. Dan blijft de ster stilstaan boven een huisje. De Wijzen gaan binnen, zonder zich af te vragen of ze zich misschien vergist hebben toen ze dachten dat de ster op de geboorte van een Koning wees. Hun vooropgezette ideeën over wat passend is voor deze Koning, over hoe God zou moeten handelen, zijn als sneeuw voor de zon verdwenen. Ze vertrouwen de ster, niet zichzelf. Ze laten zich leiden door wat groter is dan zijzelf, en zonder aarzelen knielen ze voor een Kind waar weinig bijzonders aan te zien is. Behalve misschien dat Hij ogen als sterren heeft?
De derde wijsheid die de wijzen uit het Oosten ons leren, is aanbidding. ‘Wij zijn gekomen om Hem onze hulde te brengen’, zeggen ze tegen Herodes. Waarom? Hij is nog maar een baby. Toen ze de ster zagen, hadden ze ook tegen elkaar kunnen zeggen: ‘Kijk die ster! De Koning der Joden moet vannacht geboren zijn! Ik ben benieuwd wat we over een jaar of twintig van Hem zullen horen.’ Maar nee, ze gaan onmiddellijk op weg. Ze laten hun huis en werk in de steek om een verre reis te ondernemen die geen enkel nut lijkt te hebben. Knielen voor een Kind, dat nog niets kan doen. Knielen voor een Koning van een ander land. Alleen om Hem te aanbidden, trekken ze de woestijn door. Wordt de wereld daar beter van? Hadden ze hun geschenken, hun tijd en hun energie niet beter kunnen besteden aan de armen in hun eigen land?
De Wijzen laten alles vallen om deze Koning te aanbidden, de Koning die de Redder van de wereld is. Hem geschenken brengen en knielen voor Hem is de diepste zin van ons leven.
Drie Wijzen – dat denkt de traditie toch – en drie wijsheden:
- Een ster opmerken en herkennen als zíjn ster, de ster van God die mens wordt in onze wereld
- Eigen wijsheid loslaten
- Een leven van aanbidding voor de Ene Koning, ook als Hij nog slechts een klein Kind is
Zalig hoogfeest en veel wijsheid gewenst!