2e Kerstdag

Op veel kerstikonen zie je Jozef in een hoekje onderaan zitten met zijn rug naar het gebeuren en zijn hoofd gesteund in zijn hand. Hij kijkt naar beneden en ziet er bedroefd uit, omdat hij niets begrijpt van die wonderlijke geboorte. Ook op onze ikoon zit Jozef te peinzen, maar hij kijkt naar het Kindje of nog een beetje meer omhoog. Ik heb het idee dat het een Jozef is voor tweede kerstdag. Jozef heeft alles gedaan wat de engel hem gezegd heeft. Hij heeft Maria bij zich genomen. Hij heeft voor haar gezorgd op reis naar Bethlehem. Hij heeft geholpen bij de bevalling. De herders zijn gekomen om het Kind te zien en ze hebben verteld van de engelen. En nu vraagt Jozef zich af hoe dit Kind dan toch de vervulling van Gods grote belofte van heil kan zijn. Hier ligt het in een kribbe, een klein, hulpeloos mensenkind, en behalve de herders en straks de koningen merkt niemand op aarde iets van een Vredevorst. Ja toch, Herodes zal het merken, maar hij moet er niets van hebben en laat alle kinderen van Bethlehem doden.

Hoe werkt God? Wat betekent de vreugde van Jezus’ geboorte als we al op tweede kerstdag horen hoe Stefanus gestenigd wordt? We kijken met Jozef naar het Kind, of misschien naar de hemel en we vragen het ons af. Is er iets veranderd in de wereld?

Ja, zou Stefanus zeggen, de hemel is opengegaan en God heeft zich tot in het diepste van de mens verbonden met onze wereld. Dat betekent niet dat als bij toverslag al het kwaad en al het geweld verdwenen is. Het betekent wel dat er redding is. In ieder geval voor de slachtoffers natuurlijk. Stefanus wordt gestenigd en sterft, maar hij sterft niet alleen. Hij ziet de hemel open en Jezus staande aan Gods rechterhand. Niet zittend, maar staand om dicht bij Stefanus te zijn. Hij is bereikbaar, zodat Stefanus Hem kan aanspreken: ‘Heer Jezus, ontvang mijn geest.’ De dood brengt geen scheiding tussen hen. Jezus verbindt zich tot over de dood heen met de slachtoffers van deze wereld.

Maar God werkt niet alleen door de slachtoffers te redden. Als dat alles zou zijn, had Hij met geweld het kwaad kunnen vernietigen. God gaat in zijn Zoon de weg van kribbe en kruis om redding te brengen voor heel de wereld, ook voor degenen die kwaad doen, ook voor ons als we niet enkel slachtoffer zijn, maar zelf af en toe een steen oprapen om te gooien, of als Saulus alleen maar op de mantels passen maar ondertussen instemmen met het geweld. Stefanus bidt voor zijn vervolgers. Hij laat niet toe dat hun haat de band tussen hen verbreekt. ‘Heer, reken hun deze zonde niet aan.’ Hij houdt hen als het ware met één hand vast terwijl hij met de andere hand Jezus vasthoudt. Een verbindingsschakel zijn tussen de Redder en de vijanden, dat is Stefanus’ getuigenis, in navolging van Jezus die tot op het kruis zowel God als de mensen vasthoudt in één Liefde. De vrede van Kerst is een lange weg naar redding voor de vijand. Niet door hem te vernietigen. Ook niet door te doen alsof je zomaar het kwaad en het geweld door de vingers kunt zien, alsof het niet zo erg is. Het lijden van de slachtoffers wordt niet ontkend, en wie kwaad wil is niet onveranderd geschikt voor het Rijk van God. De lange weg naar redding is Gods volgehouden uitgestoken hand, zijn vergeving voor wie zich bewust wordt van wat hij doet, de mogelijkheid voor vijanden om zich te bekeren tot de ander.

Jozef zal hier op de ikoon de hele kersttijd lang verwonderd zitten nadenken over de ongedachte weg die God gaat in dit Kind van Maria, dat aan zijn zorg is toevertrouwd. En wij verwonderen ons met hem over onze redding. En samen met Stefanus mogen we proberen een schakeltje van redding te zijn door mensen niet los te laten, al hebben we het soms moeilijk met hen; door te bidden voor wie kwaad willen, om bekering; door met heel onze inzet te verlangen naar vrede en soms de hemel al geopend te zien. 

Heer Jezus, ontwapen mij,

Heer Jezus, ontwapen allen.

Amen